Cần tìm hiểu nguyên nhân gây viêm tai giữa
Viêm tai giữa là một trong những bệnh tai mũi họng phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong độ tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi. Tuy không phải bệnh lý ác tính, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm tai giữa có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thính lực, ngôn ngữ và sự phát triển trí tuệ của trẻ.
Điều đáng lo là nhiều nguyên nhân gây viêm tai giữa lại đến từ chính thói quen hằng ngày của cha mẹ. Vậy cha mẹ cần lưu ý điều gì để bảo vệ sức khỏe đôi tai của con?
Viêm tai giữa là gì?
Tai người gồm ba phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong đó, tai giữa có vai trò truyền âm thanh từ màng nhĩ đến tai trong qua chuỗi xương nhỏ. Khi tai giữa bị viêm – do vi khuẩn, virus hoặc tắc nghẽn – dịch mủ sẽ ứ đọng, gây đau tai, sốt và có thể dẫn đến mất thính lực nếu kéo dài.
Vì sao trẻ nhỏ dễ bị viêm tai giữa hơn người lớn?
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có ống Eustachian (vòi nhĩ) ngắn, nhỏ và nằm ngang, khiến dịch từ mũi họng dễ tràn vào tai giữa. Đồng thời, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, dễ nhiễm khuẩn hơn người lớn.
Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc viêm tai giữa ở trẻ bao gồm viêm mũi họng, cảm lạnh, viêm xoang, viêm VA, trào ngược dạ dày thực quản, bú bình nằm ngửa, tiếp xúc với khói thuốc lá, trẻ đi nhà trẻ hoặc sống trong môi trường ô nhiễm.
Những thói quen hàng ngày của cha mẹ có thể gây viêm tai giữa ở trẻ
Khói thuốc lá là kẻ thù thầm lặng của tai trẻ. Dù không hút thuốc trước mặt con, khói thuốc vẫn có thể bám vào tóc, quần áo, tay chân người lớn rồi gián tiếp gây hại cho trẻ. Khi trẻ hít phải khói thuốc thụ động, niêm mạc mũi họng bị kích ứng, vòi nhĩ dễ viêm tắc, khiến dịch tích tụ ở tai giữa – tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi.
Bố hút thuốc có thể khiến trẻ bị viêm tai giữa
Khói thuốc không chỉ gây viêm tai giữa cấp, mà còn khiến bệnh tái đi tái lại, khó điều trị dứt điểm. Trẻ sống trong môi trường có khói thuốc cũng có nguy cơ suy giảm thính lực và ngôn ngữ cao hơn.
Thói quen cho trẻ bú bình nằm ngửa tưởng tiện lợi nhưng lại hại nhiều hơn lợi. Bú nằm làm sữa dễ trào ngược vào vòi nhĩ, gây tắc nghẽn và viêm tai. Tư thế này cũng khiến dịch trong tai khó thoát ra ngoài, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Trẻ nằm bú có thể dẫn đến viêm tai giữa
Dấu hiệu nhận biết viêm tai giữa ở trẻ nhỏ
Cha mẹ cần cảnh giác nếu thấy trẻ có các biểu hiện như sốt cao trên 39 độ C, quấy khóc nhiều, đặc biệt về đêm, kéo tai, dụi tai, nghiêng đầu về một bên, bỏ bú, ăn kém, nghe kém, phản ứng chậm với âm thanh, chảy dịch hoặc mủ từ tai ngoài.
Sốt có thể là biểu hiện của viêm tai giữa
Khi có các dấu hiệu trên, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Điều trị viêm tai giữa ở trẻ như thế nào?
1. Điều trị nội khoa (dùng thuốc)
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc hạ sốt, giảm đau, chống viêm và thuốc xịt mũi. Với trẻ trên 2 tuổi, viêm tai nhẹ, một bên tai, không có suy giảm miễn dịch có thể theo dõi 48 đến 72 giờ trước khi quyết định dùng kháng sinh. Trường hợp nặng hơn sẽ cần dùng kháng sinh ngay theo phác đồ.
Cha mẹ tuyệt đối không tự ý nhỏ thuốc vào tai trẻ, vì một số loại thuốc có thể gây độc cho tai trong, dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn.
2. Điều trị ngoại khoa
Trẻ bị viêm tai giữa tái phát nhiều lần có thể được đặt ống thông khí để dẫn lưu dịch và đưa thuốc vào tai giữa. Một số trường hợp cần nạo VA hoặc cắt amidan nếu có ổ viêm mạn tính.
Cảnh báo: Tránh dùng mẹo dân gian chữa viêm tai giữa
Nhiều gia đình truyền tai nhau cách thổi bồ hóng, bột đá, dầu gió vào tai để trị bệnh. Tuy nhiên, những dị vật này che lấp màng nhĩ, cản trở bác sĩ chẩn đoán bằng nội soi. Chúng không hề tác động được đến tai giữa nếu màng nhĩ chưa thủng và còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng, gây biến chứng mất thính lực.
Tuyệt đối không dùng mẹo dân gian. Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Phòng ngừa viêm tai giữa cho trẻ từ những thói quen hằng ngày
Những việc cha mẹ nên làm để phòng tránh viêm tai giữa cho trẻ gồm:
- Không hút thuốc trong nhà, trong xe hơi hoặc gần trẻ, kể cả ở không gian mở
- Thay áo sau khi hút thuốc trước khi bế trẻ
- Luôn giữ đầu trẻ cao khi bú, tránh để trẻ bú nằm
- Ưu tiên cho trẻ bú mẹ trực tiếp trong 6 tháng đầu đời
- Giữ vệ sinh mũi họng sạch sẽ, tránh để nước vào tai khi tắm
- Tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vắc xin phế cầu và cúm
- Hạn chế cho trẻ đi nhà trẻ quá sớm nếu trẻ thường xuyên bị viêm đường hô hấp trên.
Tóm lại:
Viêm tai giữa ở trẻ nhỏ là bệnh lý thường gặp nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời những thói quen tưởng chừng vô hại hằng ngày. Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe tai – mũi – họng của trẻ, bởi thính lực là nền tảng của ngôn ngữ và trí tuệ.
