Ho là một trong những triệu chứng thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. Có bé chỉ cần thay đổi thời tiết là ho, có bé mỗi khi đi nhà trẻ là bị ho lặp đi lặp lại khiến bố mẹ lo lắng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy trẻ dễ ho hơn người lớn không phải vì trẻ “yếu”, mà vì cơ thể của trẻ chưa hoàn thiện. Khi hiểu đúng nguyên nhân, cha mẹ sẽ bớt hoang mang và chăm sóc con hiệu quả hơn.
Ho là phản xạ bảo vệ, không phải lúc nào cũng là bệnh
Trước khi đi sâu vào lý do vì sao trẻ dễ ho hơn, cần nhớ rằng ho là phản xạ tự nhiên của cơ thể để tống virus, vi khuẩn, đờm hoặc bụi ra khỏi đường thở. Vì vậy, nhiều trường hợp ho ở trẻ không nguy hiểm mà chỉ là cơ chế làm sạch đường thở.
Tuy nhiên, vì cấu trúc và hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt, cơn ho có thể xuất hiện thường xuyên hơn hoặc kéo dài hơn so với người lớn.
1. Đường thở của trẻ nhỏ hẹp hơn nhiều so với người lớn
Đường thở của trẻ nhỏ hẹp hơn người lớn, dễ bị kích ứng và gây ho
Đây là lý do quan trọng nhất.
Ở trẻ nhỏ, các cấu trúc của đường hô hấp như mũi, họng, khí quản và phế quản đều nhỏ và hẹp. Khi có viêm hoặc phù nề, đường kính đường thở càng thu hẹp đáng kể. Chỉ một lớp dịch nhầy mỏng hoặc lớp phù nề nhẹ cũng khiến bé thở khó hơn, dẫn đến phản xạ ho mạnh để tống ra ngoài.
Trong khi đó, cùng mức độ viêm như vậy, đường thở của người lớn rộng hơn, nên triệu chứng nhẹ hoặc thậm chí không ho.
Tóm lại:
Đường thở càng hẹp → càng dễ bị kích ứng → càng dễ ho.
Trẻ bị chảy mũi, dịch chảy xuống họng gây ho, nhất là về đêm
Điều này lý giải vì sao:
-
Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tuổi ho nhiều hơn hẳn
-
Khi trời lạnh, bé ho nhiều hơn do niêm mạc khô và dễ phù nề
-
Khi bé bị chảy mũi, dịch dễ chảy xuống họng → gây ho về đêm.
2. Hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt
Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ nhỏ dễ nhiễm virus và ho nhiều hơn
Người lớn đã trải qua hàng chục năm tiếp xúc virus, nên miễn dịch đã “quen mặt” rất nhiều tác nhân gây bệnh. Ngược lại, trẻ nhỏ mỗi lần bị virus tấn công là một lần gặp “người lạ”, nên hệ miễn dịch phải phản ứng từ đầu.
Trong 5 năm đầu đời, trẻ thường gặp các tác nhân sau:
-
Virus cảm lạnh (rhinovirus)
-
Virus cúm
-
RSV (virus hợp bào hô hấp)
-
Adenovirus
-
Virus Parainfluenza.
Hầu hết đều gây viêm mũi họng, làm kích ứng đường thở, dẫn đến ho.
Theo thống kê, trẻ đi nhà trẻ có thể mắc 8–12 đợt nhiễm virus hô hấp mỗi năm, hoàn toàn bình thường. Mỗi đợt bệnh thường kéo dài 7–10 ngày và ho có thể dai dẳng 2–3 tuần dù bé đã khỏe.
3. Cơ chế lọc bụi và tống chất nhầy của trẻ hoạt động chưa hiệu quả
Ở người lớn, lông chuyển trong đường thở hoạt động mạnh mẽ, đẩy bụi và đờm ra ngoài nhanh. Nhưng ở trẻ nhỏ, hệ thống này phát triển chưa hoàn chỉnh, khiến bụi, dịch nhầy và vi sinh vật dễ ứ đọng hơn → dẫn đến ho để làm sạch.
Trẻ cũng thường:
-
Không biết xì mũi đúng cách, khiến dịch mũi chảy xuống họng
-
Nằm nhiều → đờm dễ ứ lại
-
Hay ngậm tay, ngậm đồ chơi → tăng nguy cơ nhiễm virus.
Tất cả góp phần khiến trẻ ho nhiều hơn.
4. Trào ngược dạ dày – thực quản ở trẻ phổ biến hơn
Trào ngược là hiện tượng rất thường gặp ở trẻ nhỏ do cơ vòng dạ dày – thực quản chưa ổn định. Khi axit hoặc thức ăn trào lên, bé dễ bị:
-
Ho về đêm
-
Ho khi nằm
-
Ho sau ăn.
Ở người lớn, cơ quan này hoàn chỉnh nên tình trạng trào ngược ít hơn.
5. Trẻ thường xuyên tiếp xúc môi trường đông người
Trẻ đi nhà trẻ dễ lây virus hô hấp, dẫn đến ho lặp đi lặp lại
Đặc biệt khi đi nhà trẻ, bé phải tiếp xúc nhiều nguồn virus khác nhau. Dù đã khỏi bệnh này, bé có thể ngay lập tức nhiễm loại virus khác. Điều này hoàn toàn bình thường và là quá trình giúp miễn dịch của con trưởng thành dần.
6. Thời tiết lạnh và không khí khô làm bé ho dễ hơn
Ở trẻ nhỏ, đường thở nhạy cảm nên chỉ cần:
-
Thời tiết chuyển lạnh
-
Phòng điều hòa quá khô
-
Gió lạnh thổi trực tiếp
… là niêm mạc lập tức bị kích ứng, dẫn đến ho.
Người lớn có lớp niêm mạc dày và ổn định hơn, nên ít phản ứng hơn.
Khi nào ho ở trẻ cần đi khám?
Ho đa phần lành tính, nhưng cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu có một trong các dấu hiệu sau:
-
Ho trên 3 tuần
-
Sốt cao kéo dài > 3 ngày
-
Thở nhanh, thở rút lõm ngực
-
Khò khè kéo dài
-
Ngủ li bì, bú kém
-
Tiếng ho “sủa”, ho khàn kèm khó thở
-
Nghi ngờ dị vật đường thở.
Cách giúp trẻ giảm ho an toàn tại nhà
-
Giữ ấm đúng cách, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột
-
Tăng độ ẩm phòng (máy tạo ẩm hoặc chậu nước ấm)
-
Cho trẻ uống đủ nước
-
Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý
-
Hạn chế khói thuốc, bụi, mùi hóa chất
-
Không tự ý dùng kháng sinh khi không có chỉ định.
Trẻ nhỏ dễ ho hơn người lớn là do đường thở hẹp hơn, miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ nhiễm virus, và cơ chế tống chất nhầy còn yếu. Đây là hiện tượng hoàn toàn phổ biến và đa phần không nguy hiểm. Khi hiểu rõ nguyên nhân, cha mẹ sẽ bớt lo lắng và chăm sóc trẻ đúng cách hơn.
|
|
