Tăng huyết áp từ lâu vốn bị xem là "bệnh của người lớn tuổi", nhưng hiện nay, số lượng người trẻ mắc bệnh này đang ngày càng nhiều hơn. Ước tính, cứ 8 người từ 20 đến 40 tuổi thì có 1 người bị tăng huyết áp. Tỷ lệ này đang có xu hướng tăng nhanh do lối sống thiếu lành mạnh, béo phì, căng thẳng kéo dài và cả những yếu tố về kinh tế - xã hội.
Tăng huyết áp gia tăng ở người trẻ
Một trong những điều đáng lo ngại là gánh nặng biến chứng tim mạch do tăng huyết áp ở người trẻ cũng đang tăng dần theo từng thập kỷ. Trong khi đó, nhận thức về bệnh cũng như tỷ lệ kiểm soát huyết áp ở nhóm tuổi này lại thấp hơn hẳn so với người lớn tuổi. Có không ít bạn trẻ còn nghĩ rằng mình khỏe, không thể mắc huyết áp cao – cho đến khi bệnh được phát hiện một cách tình cờ trong lần khám sức khỏe định kỳ hay khi cơ thể có dấu hiệu bất thường.
Triệu chứng dễ bị bỏ qua
Ở người trẻ, tăng huyết áp thường không có dấu hiệu rõ ràng. Đa số bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đi kiểm tra vì lý do khác, hoặc khi có các triệu chứng thoáng qua như đau đầu, chóng mặt, chảy máu cam, mặt đỏ bừng, nóng ran hoặc cảm giác nặng đầu, mỏi gáy. Tuy nhiên, đây là những biểu hiện không đặc hiệu, rất dễ nhầm với các bệnh lý thông thường khác. Điều này khiến nhiều người chủ quan và bỏ lỡ thời điểm vàng để điều trị sớm.
Ngoài ra, tăng huyết áp ở người trẻ có thể gây rối loạn cảm xúc như dễ nóng giận, mất kiềm chế, thiếu tập trung – ảnh hưởng không nhỏ đến công việc và các mối quan hệ xã hội. Thậm chí, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người trẻ bị tăng huyết áp có nguy cơ gặp rối loạn chức năng tình dục cao gấp 2,5 lần so với người bình thường. Tỷ lệ này còn tăng lên nếu kèm theo các bệnh mạn tính khác như tiểu đường hay suy thận.
Vì sao người trẻ lại bị tăng huyết áp?
Không giống người lớn tuổi – nơi phần lớn các ca tăng huyết áp là vô căn (không rõ nguyên nhân), ở người trẻ, tỷ lệ tăng huyết áp có nguyên nhân lại cao hơn. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
-
Bệnh lý thận mạn tính
-
Rối loạn nội tiết như cường giáp, hội chứng Cushing
-
Tăng aldosteron nguyên phát
-
Hẹp động mạch thận
-
U tủy thượng thận
-
Sử dụng thuốc tránh thai, thuốc cảm lạnh
-
Thói quen hút thuốc, uống nhiều rượu, ăn mặn, ít vận động
-
Stress kéo dài, thiếu ngủ, béo phì.
Sử dụng thuốc tránh thai có nguy cơ tăng huyết áp
Một chỉ số huyết áp "nhìn qua có vẻ bình thường" như 120/95mmHg cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo ở người trẻ – khác với người lớn tuổi thường gặp chỉ số cao ở số đầu. Do đó, khi phát hiện tăng huyết áp ở người trẻ, cần được sàng lọc kỹ để xác định nguyên nhân và theo dõi điều trị lâu dài.
Không điều trị sớm – Hậu quả khó lường
Nhiều người trẻ mắc huyết áp cao không điều trị vì cho rằng "mình còn khỏe", hoặc lo ngại việc uống thuốc sẽ ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt, chuyện lập gia đình... Nhưng thực tế, tăng huyết áp không được kiểm soát sẽ thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, dẫn đến các biến cố tim mạch sớm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim – thậm chí có thể tử vong đột ngột.
Không chỉ vậy, bệnh còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hiệu suất công việc hằng ngày. Người bệnh dễ mệt mỏi, kém tập trung, dễ cáu gắt... Điều trị trễ có thể đồng nghĩa với điều trị suốt đời với chi phí cao và nguy cơ biến chứng cao hơn.
Làm sao để phòng ngừa và kiểm soát?
Với người trẻ tuổi, cách tốt nhất là thay đổi lối sống từ sớm. Dưới đây là một số lời khuyên từ các bác sĩ tim mạch:
-
Giảm cân nếu thừa cân, béo phì
-
Hạn chế ăn mặn, giảm lượng muối ăn mỗi ngày xuống dưới 4g (bao gồm cả nước chấm, gia vị)
-
Tăng cường rau xanh, trái cây, hạn chế thịt đỏ, ưu tiên cá và đạm từ thực vật
-
Hạn chế rượu, bia, nước ngọt, đặc biệt không hút thuốc lá
-
Tập thể dục đều đặn mỗi ngày ít nhất 30 – 45 phút: đi bộ nhanh, chạy bộ nhẹ, bơi lội hoặc tập yoga
-
Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress kéo dài
-
Kiểm tra huyết áp định kỳ, đặc biệt nếu trong gia đình có người mắc bệnh tim mạch hoặc tăng huyết áp
-
Khi đã được chẩn đoán tăng huyết áp, tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc mà cần tuân theo chỉ định điều trị của bác sĩ.
Tập thể dục giảm nguy cơ tăng huyết áp
Nếu bạn còn trẻ, khỏe mạnh, hãy đừng xem nhẹ huyết áp. Chỉ một lần đo đơn giản cũng có thể giúp bạn phát hiện sớm những nguy cơ tiềm ẩn và giữ được trái tim khỏe mạnh dài lâu.
