Khả năng tập trung là yếu tố quan trọng trong sự phát triển trí tuệ và học tập của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ không biết rằng chính một số thói quen hằng ngày lại đang âm thầm ảnh hưởng đến sự tập trung của trẻ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện những thói quen không tốt đó và gợi ý cách khắc phục hiệu quả.
1. Xem điện thoại, tivi quá nhiều
Tác hại của thiết bị điện tử:
- Màn hình điện thoại, máy tính bảng, tivi cung cấp hình ảnh và âm thanh liên tục, khiến não bộ trẻ quen với việc chuyển đổi nhanh thông tin, từ đó khó tập trung vào một việc trong thời gian dài.
- Ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ, gián tiếp làm giảm khả năng ghi nhớ và học tập của trẻ.
Giải pháp:
- Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, tối đa 1 tiếng/ngày đối với trẻ từ 2-5 tuổi (theo khuyến cáo của WHO).
- Thay thế bằng các hoạt động ngoài trời hoặc trò chơi sáng tạo như xếp hình, tô màu, đọc sách cùng con.
2. Ngủ không đủ giấc hoặc không đúng giờ
Vì sao giấc ngủ quan trọng:
Trẻ thiếu ngủ thường mệt mỏi, cáu gắt và kém chú ý trong các hoạt động ban ngày.
Thiếu ngủ ảnh hưởng đến quá trình phục hồi và phát triển tế bào thần kinh, làm suy giảm khả năng học tập.
Giải pháp:
- Tạo thói quen đi ngủ đúng giờ, không dùng thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi ngủ.
- Đảm bảo trẻ ngủ đủ theo độ tuổi:
- 1–2 tuổi: 11–14 giờ/ngày
- 3–5 tuổi: 10–13 giờ/ngày
- 6–12 tuổi: 9–12 giờ/ngày
3. Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng
Dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự tập trung:
- Trẻ thiếu các vi chất như sắt, kẽm, omega-3, vitamin nhóm B sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý và tiếp thu kiến thức.
- Ăn quá nhiều đồ ngọt, thức ăn nhanh có thể gây mất cân bằng đường huyết, dẫn đến tình trạng buồn ngủ, bồn chồn hoặc giảm khả năng tập trung.
Giải pháp:
- Bổ sung thực phẩm giàu dinh dưỡng: cá hồi, trứng, hạt óc chó, rau xanh, trái cây tươi.
- Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, nước ngọt có gas, bánh kẹo nhiều đường.
4. Không có lịch sinh hoạt rõ ràng
Trẻ nhỏ cần môi trường có tính ổn định để phát triển các thói quen tốt. Nếu lịch sinh hoạt của trẻ bị thay đổi thường xuyên, trẻ sẽ khó biết mình nên làm gì, từ đó dễ bị phân tâm.
Giải pháp:
- Thiết lập một thời khóa biểu hàng ngày với thời gian cố định cho ăn uống, học tập, chơi và nghỉ ngơi.
- Dán lịch sinh hoạt ở nơi dễ nhìn để trẻ dễ làm quen và ghi nhớ.
5. Học trong môi trường dễ gây xao nhãng
Một không gian học tập bừa bộn, ồn ào sẽ khiến trẻ khó tập trung. Những yếu tố như tivi đang bật, điện thoại reo, hay đồ chơi bày khắp nơi đều có thể làm trẻ mất tập trung nhanh chóng.
Giải pháp:
- Tạo góc học tập yên tĩnh, gọn gàng, ít vật dụng không liên quan đến học tập.
- Khi trẻ học, nên tắt các thiết bị gây ồn và hạn chế di chuyển qua lại quanh trẻ.
6. Làm nhiều việc cùng lúc
Nhiều cha mẹ có thói quen để trẻ vừa học vừa ăn hoặc vừa học vừa nghe nhạc, điều này khiến não bộ của trẻ không thể tập trung toàn diện vào việc học.
Giải pháp:
- Khuyến khích trẻ làm từng việc một, hoàn thành rồi mới chuyển sang việc khác.
- Hướng dẫn trẻ kỹ năng quản lý thời gian đơn giản qua các trò chơi hay công cụ như đồng hồ hẹn giờ.
7. Thiếu vận động thể chất
Vận động giúp kích thích tuần hoàn máu, tăng lưu lượng oxy lên não và cải thiện chức năng nhận thức. Trẻ ít vận động thường uể oải, lười biếng và khó duy trì sự tập trung.
Giải pháp:
- Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời như đá bóng, đạp xe, nhảy dây hoặc chơi thể thao nhẹ nhàng.
- Tạo thói quen vận động hàng ngày ít nhất 30–60 phút.
8. Áp lực hoặc bị la mắng thường xuyên
Trẻ bị căng thẳng tâm lý do áp lực học tập hoặc bị la mắng thường xuyên sẽ dễ rơi vào trạng thái lo lắng, thiếu tự tin và khó tập trung.
Giải pháp:
- Tạo môi trường học tập tích cực, động viên trẻ thay vì chê bai.
- Giao tiếp cởi mở để trẻ chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc.
- Đặt kỳ vọng phù hợp với độ tuổi và khả năng của trẻ.
Kết luận
Việc giúp trẻ tăng khả năng tập trung không chỉ là chuyện của giáo viên hay nhà trường mà bắt đầu từ chính thói quen hàng ngày tại gia đình. Cha mẹ nên đồng hành, điều chỉnh môi trường sống và sinh hoạt để hỗ trợ con phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần.
