Thuốc tránh thai dạng viên là phương pháp ngừa thai bằng hormone được sử dụng rộng rãi nhờ hiệu quả cao và sự tiện lợi. Tuy nhiên, cũng như nhiều loại thuốc khác, thuốc tránh thai có thể gây ra một số tác dụng phụ. Những thay đổi này xảy ra khi cơ thể thích nghi với sự biến đổi của hormone estrogen và progesterone.
Thuốc tránh thai gây tác dụng phụ
Thông thường, tác dụng phụ của thuốc tránh thai chỉ kéo dài trong 2–3 tháng đầu và sẽ giảm dần sau đó. Tuy nhiên, ở một số người, tình trạng khó chịu có thể kéo dài hơn. Các tác dụng phụ cũng khác nhau tùy theo từng cá nhân và loại thuốc đang dùng.
Nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đổi loại thuốc hoặc chuyển sang phương pháp tránh thai khác phù hợp hơn.
1. Ra máu giữa kỳ (chảy máu đột phá)
Ra máu ngoài kỳ kinh nguyệt, còn gọi là chảy máu đột phá, là tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc tránh thai. Máu có thể ra ít, lấm tấm hoặc chỉ là dịch màu nâu.
Nguyên nhân là do cơ thể cần thời gian thích nghi với sự thay đổi nội tiết tố, đồng thời lớp niêm mạc tử cung mỏng đi. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên uống thuốc đúng giờ mỗi ngày. Ra máu giữa kỳ thường không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài hoặc ra nhiều, nên đi khám để loại trừ nguyên nhân khác.
2. Buồn nôn
Thuốc tránh thai gây buồn nôn
Một số người cảm thấy buồn nôn nhẹ khi mới bắt đầu uống thuốc tránh thai. Điều này thường chỉ kéo dài vài tuần đầu. Uống thuốc cùng thức ăn hoặc uống vào buổi tối trước khi đi ngủ có thể giúp giảm triệu chứng.
Nếu tình trạng buồn nôn kéo dài nhiều tháng hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đổi loại thuốc khác.
3. Đau và căng tức ngực
Thuốc tránh thai có thể khiến ngực đau, nhạy cảm hoặc căng tức, đặc biệt trong thời gian mới sử dụng. Một số trường hợp còn nhận thấy ngực to hơn do ảnh hưởng của hormone.
Để giảm khó chịu, bạn có thể mặc áo ngực có độ nâng đỡ tốt. Tuy nhiên, nếu có đau ngực dữ dội, khối u hoặc những thay đổi bất thường ở ngực, hãy đi khám để kiểm tra kịp thời.
4. Đau đầu và đau nửa đầu
Sự thay đổi hormone estrogen và progesterone có thể kích hoạt các cơn đau đầu hoặc đau nửa đầu.
Mức độ ảnh hưởng còn tùy thuộc vào liều lượng thuốc. Ví dụ: thuốc chứa hàm lượng hormone thấp thường ít gây đau đầu hơn. Ngược lại, với những người có đau nửa đầu liên quan đến hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), thuốc tránh thai đôi khi lại giúp cải thiện tình trạng.
5. Thay đổi cân nặng
Thực hư thuốc tránh thai gây tăng cân?
Nhiều chị em lo ngại uống thuốc tránh thai bị tăng cân, nhưng các nghiên cứu khoa học chưa chứng minh rõ mối liên hệ này.
Một số người có thể tăng cân do giữ nước hoặc thay đổi khối lượng mỡ – cơ, trong khi số khác lại giảm cân. Nói cách khác, tác động của thuốc lên cân nặng rất khác nhau ở mỗi người.
6. Thay đổi tâm trạng
Hormone ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảm xúc và tâm trạng. Do đó, khi dùng thuốc tránh thai, bạn có thể cảm thấy lo âu, dễ cáu gắt hoặc có dấu hiệu trầm cảm.
Một đánh giá năm 2022 cho thấy cả estrogen và progesterone đều tác động đến chức năng não, từ đó gây thay đổi tâm trạng. Tuy nhiên, không phải tất cả loại thuốc đều như vậy. Một số công thức có chứa drospirenone hoặc estrogen liều thấp có thể ít gây ảnh hưởng hơn.
Nếu tình trạng này kéo dài hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống, bạn nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn thay đổi loại thuốc phù hợp.
7. Chu kỳ kinh nguyệt nhẹ hoặc chậm
Dùng thuốc tránh thai có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt rất nhẹ hoặc đến trễ hơn bình thường. Thậm chí, với một số loại thuốc, bạn có thể bỏ qua kỳ kinh nguyệt một cách an toàn.
Tuy nhiên, nếu nghi ngờ có thai (ví dụ: quên uống thuốc, nôn ói sau khi uống, hoặc có dấu hiệu mang thai), bạn vẫn nên thử thai để chắc chắn.
8. Giảm hoặc tăng ham muốn tình dục
Thuốc tránh thai gây giảm ham muốn
Một số phụ nữ nhận thấy ham muốn tình dục giảm sau khi dùng thuốc, nguyên nhân là do thay đổi nội tiết tố.
Ngược lại, có người lại thấy ham muốn tăng lên, bởi họ không còn lo lắng về việc mang thai ngoài ý muốn và được cải thiện triệu chứng tiền kinh nguyệt (PMS).
9. Thay đổi khí hư
Khi uống thuốc tránh thai, lượng khí hư có thể thay đổi: có người thấy dịch âm đạo ít hơn, khô rát hơn, trong khi người khác lại thấy dịch nhiều hơn.
Nếu khô âm đạo gây khó chịu khi quan hệ, bạn có thể sử dụng chất bôi trơn để cải thiện. Thông thường, những thay đổi này không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu khí hư có mùi hôi, đổi màu, nên kiểm tra để loại trừ nhiễm trùng.
10. Thay đổi ở mắt
Hormone trong thuốc có thể ảnh hưởng đến giác mạc và tuyến lệ, gây khô mắt, kích ứng hoặc mờ mắt. Một số người cũng thấy khó chịu khi đeo kính áp tròng.
Sử dụng thuốc nhỏ mắt bôi trơn có thể giúp khắc phục tình trạng này. Nếu triệu chứng kéo dài, bạn nên khám chuyên khoa mắt để được tư vấn.
Tác dụng lâu dài của thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai nhìn chung an toàn khi sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, cũng có những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe mà bạn cần lưu ý.
Nguy cơ tim mạch
Thuốc tránh thai kết hợp (chứa cả estrogen và progesterone) có thể làm tăng nhẹ nguy cơ hình thành cục máu đông, đột quỵ hoặc đau tim. Nguy cơ này cao hơn ở người hút thuốc lá, béo phì, hoặc có tiền sử bệnh tim mạch.
Nguy cơ ung thư
Các hormone sinh dục tự nhiên vốn đã ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư, do đó thuốc tránh thai cũng có thể tác động theo nhiều chiều:
-
Ung thư vú: Người đang dùng thuốc tránh thai có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn một chút so với người chưa từng dùng.
-
Ung thư buồng trứng và nội mạc tử cung: Ngược lại, nguy cơ mắc hai loại ung thư này lại giảm đáng kể ở nhóm sử dụng thuốc.
-
Ung thư cổ tử cung: Uống thuốc tránh thai liên tục trên 5 năm có thể làm tăng nguy cơ, nhưng phần lớn ung thư cổ tử cung là do virus HPV gây ra.
-
Ung thư trực tràng: Người dùng thuốc tránh thai có nguy cơ mắc ung thư trực tràng thấp hơn.
Thuốc tránh thai là biện pháp ngừa thai hiệu quả và an toàn cho hầu hết phụ nữ. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như ra máu giữa kỳ, buồn nôn, thay đổi tâm trạng, đau ngực hoặc thay đổi khí hư. Phần lớn các triệu chứng này sẽ giảm dần sau 2–3 tháng đầu, khi cơ thể đã quen với thuốc.
Mỗi người sẽ có phản ứng khác nhau. Vì vậy, có thể bạn cần thử vài loại thuốc khác nhau trước khi tìm được loại phù hợp nhất.
Thuốc tránh thai không gây vô sinh. Khi ngừng thuốc, chu kỳ và khả năng sinh sản thường sẽ trở lại như bình thường.
Nếu tác dụng phụ nghiêm trọng, kéo dài hoặc ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phương án thay thế an toàn hơn.
